OTTİRBİNE GÖLET HAVALANDIRICI
Gölet Havalandırma Sistemleri
Havalandırma, suya oksijen ilave edilmesidir. Havalandırmanın endüstrideki tarifi ise; gölette su sirkülasyonu sağlaması ve termal katmanlaşma denilen, üst tabaka ile alt tabaka arasındaki ısı farklılaşmasını ortadan kaldırmasıdır.
Neden Havalandırma?
Golf sahalarındaki göletler insan yapımı olsalar da yaşam döngüleri vardır.Doğal
temizleme mekanizmaları ile bu göletler başta dengeli, temiz ve berraktırlar. Zamanla
besin seviyeleri artar ve göldeki ekolojik denge bozulmaya başlar. Doğal temizleme
mekanizmaları, yabani ot ve yosun büyümesine karşı koyamaz. Sonunda bu
göletlerin bataklığa dönüşmeleri kaçınılmaz olur.
Günümüzde, sadece onlarca sene içinde ölen göletler yapılıyor. Peki bu göletlerin
ömrü niçin bu kadar kısadır?
İlk önce denge konusunu ve onu etkileyenleri bir hatırlayalım:
Dengedeki bir gölet çok ağır hızla yaşlanan, dinamik ekosistemli ve sağlıklıdır. Bu
gölde balık ve suda yaşayan diğer canlı türler mevcuttur. Kötü koku ve yosunlaşma
yoktur. Ekosisteme giren besinler ya su bitkileri tarafından emilir yada oksijen
solunumu yapan bakteriler tarafından sindirilirler. Oksijen de güvenli seviyededir.
Fakat bu denge hassastır. Sistemin denge dışına çıkması çok sürmez. Doğal olarak
besin akışı söz konusudur. Oksijenle solunum yapan bakteriler besini sindirirlerken
oksijeni tüketirler. Yosunların fotosentez yapamadığı ve oksijen üretemedikleri ilk
sıcak bulutlu güne yada oksijen talebinin yükseldiği ilk uzun sıcak geceye kadar her
şey iyidir. Bu senaryoda oksijen üreticisi yoktur. Oksijene olan bütün talep
karşılanamamaktadır. Böylelikle oksijen sıkıntısı başlar ve bir süre sonra balık
ölümleri gerçekleşir. Anlaşılacağı gibi en önemli faktör oksijendir. Balık ölümleri
problem olduğunun ilk göstergesi değildir. Bu en dramatik ve anlaşılabilenlerden bir
tanesidir.
Buraya kadar göl ve göletlerle ilgili genel bir giriş yaptıktan sonra, şimdi golf
sahasındaki bir göletin karşılaşabileceği çok önemli bazı kavramlara değinelim:
Termal Katmanlaşma
Termal katmanlaşma ısı tabakalaşması anlamına gelen bir evredir.Yaz güneşi golf
sahalarındaki gölet üzerine parladığında su yüzeyi ısınır. Isınan su, gölet altındaki
serin suya göre daha az yoğun ve hafiftir. Bu sebeple oluşan yoğunluk farkından
tabakalaşma meydana gelir. Sonuç olarak göletin alt ve üst tabakaları birbirine
karışamaz. Netice itibariyle; su ısısının zamanla artması, oksijen tutma kapasitesini
giderek azaltır. Bu olay devamında bir dizi problemleri de beraberinde getirir.
Besinler
Düşünmemiz gereken bir diğer faktör, göl suyuna karışan besin ve atıklarla bunların
sindirilmesidir. Golf sahalarındaki göletlere karışan en yaygın besin ve atık kaynakları
şunlardır: Çim alanlar ve su girişlerinden gelen kaçaklar, gölet dibindeki çamur ve
bitkiler, göl çevresindeki çimin gübrelenmesi sırasında göle karışan gübreler.
Gölet dibindeki bitkiler, besinlerin bir numaralı kaynağıdır. Mavi ve yeşil yosunlar her
20 dakikada bir hücre bölünmesi gerçekleştirebilir ve 2 haftalık bir yaşam süreleri
vardır. Bu sürenin sonunda ise bitkiler ölerek ve gölet dibine çökerler. Bunlar
çürümüş bitki yığınlarıdırlar. Gelecekte yosun ve çalı bitkileri için besin kaynağı olarak
rol görürler. Bu olay gölette zaten az olan oksijen üzerinde ekstra bir talep yaratır.
Oksijen
Oksijen, golf sahalarındaki gölet içi yaşam için çok önemlidir. Oksijenli solunum yapan bakteriler besinleri sindirmek için oksijeni kullanırlar.
Bir gölet oksijen talebini nasıl karşılar? Bu işlem birkaç şekilde olabilir. Su yüzeyindeki atmosferden oksijen transferi, fotosentez, dalga ve rüzgarın oluşturduğu hareket, ve yağmur damlacıkları ile birlikte taşınan oksijen. Yağmur damlacıkları atmosferin içinden geçerken oksijeni de beraberinde toplarlar ve su yüzeyine çarptıkları anda suya bırakırlar.
Su bitkileri ve yosunlar fotosentezin ışık safhası süresince oksijen üretirler. Bununla beraber bitkiler fotosentezin karanlık safhasında yani geceleyin karbondioksit üretirler ve oksijeni tüketirler.
Yüzeydeki sular hava ile temas kurarak oksijenle karışırlar.Gölet yüzey bölgesi rüzgar yada diğer nedenlerle oluşan, yüzey dalga ve dalgacıklarıyla artarsa oksijen transferi de artar.
Oksijen sıkıntısının yaşandığı tipik durumlar ise şunlardır:
· Gece sonu, şafak öncesi
· Bulutlu durgun günler
· Nemin yüksek olduğu sıcak günler
· Göllerdeki besin muhtevası yüksek olduğu zaman
· Kimyasal bir uygulamadan sonra
Koku
Golf sahalarındaki göletlerde koku problemleri 4 nedenden dolayı oluşabilir:
· Oksijensizlik
· Yosunlaşma
· Kimyasal kirlenme
· Jeolojik şartlar
. Oksijen seviyesinin artması ve oksijen döngüsü göletteki suyu baştan başa zenginleştirir. Kokulu gazlar su dışına çıkarılabilir.
Kimyasal kirlenme sonucu oluşan koku problemleri, kokuyu oluşturan kaynağın belirlenmesi ve girişinin engellenmesi ile en iyi şekilde çözülür.
Böcek İstilaları
Çoğu böcekler özelliklede sivrisinekler sadece durgun suda ürerler.Golf sahalarındaki göletlerin yüzeylerinde oluşturulacak dalga hareketi ve sirkülasyonlar ile sivrisinek vb. gibi böceklerin yumurtlama cesaretleri azaltılabilir.
